เมทานอล (Methanol หรือ Methyl alcohol) เป็นของเหลวใสไม่มีสี ปกติถูกใช้เป็นส่วนประกอบของเชื้อเพลิงหรือใช้เป็นสารทำละลายในอุตสาหกรรมต่าง ๆ การดื่มสุราที่มีเมทานอลปนเปื้อน ทำให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรด (metabolic acidosis) และพิษต่อดวงตา (ocular toxicity)
ภาวะพิษจากเมทานอลเกิดจากอะไร ?
ภาวะพิษจากเมทานอล (Methanol toxicity) สามารถเกิดได้จากการหายใจ การสัมผัส หรือการรับประทานอาหารที่มีเมทานอลปนเปื้อน โดยสาเหตุที่พบได้บ่อยและมักทำให้ผู้ป่วยมีอาการรุนแรงคือการดื่มสุราที่มีเมทานอลปนเปื้อน ซึ่งพบได้ในสุรากลั่นหรือสุราเถื่อนที่ไม่ได้มาตรฐาน
เมทานอล (Methanol หรือ Methyl alcohol) เป็นของเหลวใสไม่มีสี ปกติถูกใช้เป็นส่วนประกอบของเชื้อเพลิงหรือใช้เป็นสารทำละลายในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น น้ำยาลอกสี น้ำหมึก น้ำยาเช็ดกระจก การดื่มสุราที่มีเมทานอลปนเปื้อน เมทานอลที่เข้าสู่ร่างกายจะถูกดูดซึมอย่างรวดเร็วและถูกเปลี่ยนเป็นฟอร์มาดีไฮด์และกรดฟอร์มิก สุดท้ายกรดฟอร์มิกจะถูกเปลี่ยนเป็นคาร์บอนไดออกไซด์และขับออกจากร่างกายทางปอด อาการพิษของเมทานอลเกิดจากการสะสมของกรดฟอร์มิกที่อยู่ในร่างกาย ทำให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรด (metabolic acidosis) และพิษต่อดวงตา (ocular toxicity)
อาการของภาวะพิษจากเมทานอลเป็นอย่างไร ?
ผู้ป่วยจะเริ่มแสดงอาการได้ตั้งแต่ 1 ชั่วโมงจนถึง 3 วัน หลังได้รับเมทานอล ความรวดเร็วและรุนแรงของอาการขึ้นอยู่กับปริมาณของเมทานอลที่ได้รับ อาการและอาการแสดงต่างๆที่พบได้มีดังนี้
- ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
- หายใจลำบาก แน่นหน้าอก
- ตาพร่ามัว แพ้แสง เห็นภาพเป็นสีขาว
- ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ ซึม สับสน ชัก ไม่รู้สึกตัว
- เลือดเป็นกรด ไตวายฉับพลัน
ผู้ป่วยที่ได้รับเมทานอลในปริมาณสูงหากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างถูกต้องทันท่วงที อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนรุนแรงจนเสียชีวิตได้ในที่สุด
การรักษาภาวะพิษจากเมทานอลทำอย่างไร ?
- การรักษาประคับประคอง โดยการให้สารน้ำ การแก้ไขภาวะเลือดเป็นกรด การให้ออกซิเจนหรือใส่ท่อช่วยหายใจในผู้ป่วยที่ซึมหรือมีภาวะการหายใจล้มเหลว
- การให้ยาต้านพิษ โดยการให้เอทานอลซึ่งจะไปยับยั้งการเปลี่ยนเมทานอลเป็นกรดฟอร์มิก ร่วมกับการให้กรดโฟลินิกเพื่อช่วยการเปลี่ยนกรดฟอร์มิกให้เป็นคาร์บอนไดออกไซด์และขับออกจากร่างกาย
- การเพิ่มการกำจัดเมทานอลออกจากร่างกาย โดยการฟอกเลือด (hemodialysis) สามารถกำจัดเมทานอลออกจากร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยผู้ป่วยที่มีอาการทางตาหรือภาวะไตวายควรได้รับการล้างไตโดยเร็วที่สุด
#โรงพยาบาลสินแพทย์รามอินทรา
#เบื้องหลังทุกการรักษาคือความใส่ใจ
